Değerli takipçiler, sosyal medyada risk grubunda çocuğu olan ailelerin en çok sordukları sorulara baktığımızda;
-çocuğumun konuşmasını nasıl artırabilirim,
-çocuğumun göz kontağını nasıl arttırabilirim,
-çocuğum işaret parmağını kullanmıyor nasıl arttırabilirim,
-çocuğum adına bakmıyor nasıl arttırabilirim
gibi sorular olduğunu görmekteyiz. Aileler uzmana ulaşmadan önce internet bilgisi ile çocuklarına faydalı olmaya çalışıyorlar. Bazen imkansızlıktan bazen de uzmana gitmeye cesaret edememekten…
Ancak internet bilgisi maalesef çok yetersiz ve yüzeysel kalıyor. Çoğu zamanda yanlış bilgiler içeren kaynaklara denk gelebiliyor aileler veya yanlış önerilere…
En güzeli uzmana gitmek, danışmak hatta çocuğun eğitim almasını sağlamak…
Diğer taraftan tabi ki bunlar yapılsa bile ailenin her şekilde kendini geliştirmesi gerekiyor. Bu yazıda bu konuda önerilerde bulunmaya çalıştım. Sosyal medyada kısa sorulara kısa cevaplar ile yeterli bilgiye ulaşamazsınız. Çok daha detaylı kaynakları okumalı, eğitimlere katılmalısınız.
Size faydalı olacak kaynakları aşağıya ekledim:
1-Gelişimsel Destek Programı(Web sitesi)
(0-36 aylık çocuklar için),
0-36 ay yaş grubundaki temelde normal gelişim gösteren tüm bebek ve çocukların, özelde ise gelişimsel gerilik gösteren, gelişimsel gerilik gösterme riski olan bebek ve çocukların tüm gelişimsel alanlarda desteklenmesine yönelik hazırlanmış bir programdır.
Tamamen ücretsiz bir kaynak. Web sitesi:
2-Küçük Adımlar Erken Eğitim Seti(Kitap seti)
Küçük Adımlar, gelişimsel geriliği olan çocuklara yönelik sekiz ciltlik bir erken eğitim programıdır. Bu program Avustralya’da Macquarie Üniversitesi’nde geliştirilmiş ve Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü öğretim üyeleri tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Küçük Adımlar Programı 0-4 yaş arasında normal gelişim sürecinde edinilen becerileri kapsamaktadır. Dolayısıyla gelişimsel geriliğin düzeyine ve özelliklerine bağlı olarak, bu dönemdeki ya da daha büyük yaşlardaki çocuklarda kullanılabilmektedir. Küçük Adımlar Programı anne-babaların kullanımı için hazırlanmıştır ancak öğretmenler, terapistler tarafından da yaygın olarak kullanılmaktadır.Yalnızca öğretim programı açısından değil, aynı zamanda “ne, nasıl öğretilmeli?” yaklaşımı açısından da kapsamlıdır.
İnternetten satın alabilirsiniz.
Not:Zaman zaman eğitimleri de veriliyor.
3-ETEÇOM, Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı
Orijinal adı Responsive Teaching Program (RT)’dır. ETEÇOM2, ilişki-temelli yaklaşıma (Relationship-Based Approach) dayalı bir programdır. Floortime, DIR, Denver Modeli ve ETEÇOM2 (Responsive Teaching; http://www.responsiveteaching.org/) gibi ilişki temelli uygulamalar birincil bakıcının (ebeveyn ya da uzman/eğitimci) cocuğu ile etkileşiminin niteliğini geliştirmeye ve dolayısı ile cocuğun gelişimini (bilişsel, sosyal-duygusal ve iletişim) desteklemeyi hedefler. Cocuk gelişimine ve ebeveyn-cocuk gelişimi, ebeveynin yanıtvericiliği üzerine yıllardır yapılan calışmalar temelinde ETEÇOM, ABD’’de Prof. Gerald Mahoney ve Prof. James MacDonald tarafından 2006 yılında program/müfredat haline getirilmiştir. Programın 2.versiyonu ise 2019 yılında Prof. Dr. Gerald Mahoney ve Dr. Frida Perales tarafından güncellenmiştir. Programın Türkiye’deki telif hakları ve eğitim verme yetkisi Prof. Dr. Gerald Mahoney tarafından Prof. Dr. İbrahim H. Diken’e verilmiştir.
ETEÇOM’un etkiliği farklı yetersizliği olan ya da gelişimi risk altında olan 0-6/8 yaş arasındaki cocuklar ve ebeveynleri ile ABD; Kore ve Türkiye’de sınanmış ve sınanmaya devam etmektedir. Bu calışmalar temelinde günümüze kadar yapılan ETEÇOM calışmaları Down Sendromu, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), Serebral Palsi, Zihinsel Yetersizlik, Gecikmiş Dil ve Konuşma, Nedeni belli olmayan Gelişimsel Gerilik, Prematüre/Düşük Doğum Ağırlığı gibi farkı durumları olan cocuklar ve ebeveynleri üzerinde etkili olduğunu ortaya koymuştur. ETEÇOM2, oldukca sistematik, takibi ve uygulaması kolay bir programdır. Programın uygulamacı sertifikasını alan uzman/eğitimci ister kendisi cocuk ile uygulayabilir ister ise cocuğun birincil bakıcısı ile uygulayabilir. Programın ev ya da kurumda uygulama seceneği olmasından dolayı ETEÇOM2, ev ya da kurum merkezli çevrimiçi destekle de sunulabilecek bir erken müdahale programıdır.
ETEÇOM2’nin hedefi uzman/eğitimci ya da ebeveynin etkileşimsel davranışlarını geliştirerek, cocuğun bilişsel, iletişim ve sosyal duygusal gelişim alanlarında 15 temel davranışı kazanmasını ya da geliştirmesini hedefler. ETEÇOM2’de 15 temel davranışı kazandırmaya ya da geliştirmeye yönelik 63 ETEÇOM2 STRATEJİSİ ebeveyn/uzman/eğitimciye kazandırılır ya da geliştirilir. 63 ETEÇOM2 STRATEJİLERİ ile ilişkili ETEÇOM2 BİLGİ NOTLARI temel davranışların ve stratejilerin mantığını açıklar. ETEÇOM2 uygulama oturumları ebeveynin ya da uzmanın calışma ve birlikte olma durumlarına göre farklılaşabilirken, ideal olanı haftada 1-2 defa, 1-1.30 saatlik oturumlar şeklinde düzenlenir. Her oturumda 1-2 strateji çalışılır. Yaklaşık 6 ay içerisinde programdaki stratejiler tamamlanır ve programda belirtildiği gibi uygulandığında stratejilerin odaklanıldığı yetişkin de anlamlı nitelikli yetişkin davranışlarında ve cocuğun gelişim alanlarında (özellikle bilişsel, iletişim ve sosyal-duygusal) de anlamlı gelişmeler gözlenebilir.
ETEÇOM2 UYGULAMACI SERTİFİKASI, 0-6/8 yaş yetersizliği olan ya da gelişim geriliği riski altındaki çocuk ve birincil bakıcıları/ebeveynleri ile çalışan/çalışacak olan ve sertifika eğitimini alan eğitimciler/uzmanlara (örn., özel eğitim öğretmeni/uzmanı, psikolog, psikolojik danışman ve rehber öğretmen, sosyal hizmet uzmanı (sosyal çalışmacı), çocuk gelişimi mezunu, okulöncesi öğretmeni, sınıf öğretmeni, fizyoterapist, ergoterapits, dil ve konuşma terapisti, odyyolog vb.) ETEÇOM2 UYGULAMACI SERTİFİKASI verilir.
Detaylı bilgi için:
4-DIR FLOORTIME
DIR (Developmental, Individual Difference, Relationship-based) Gelişimsel özelliklere, bireysel farklılıklara göre, bireyler arasında ilişki kurulmasına dayanan model, klinisyenlerin, ailelerin ve uzmanların çocuğu daha iyi anlamaları ve gelişimini desteklemek için kullanabilecekleri bir yaklaşımdır. Alandaki uzmanların, Otizm Spektrum Bozukluğu ya da başka gelişim problemi olan çocuklar için detaylı değerlendirme yapabilmesini ve müdahale programları geliştirebilmesini sağlar. DIR modelinin klinik uygulanış şekli DIR Floortime® tekniğidir.
DIR Modeli, çocuğun sadece spesifik becerileri ve davranışlarına odaklanmak yerine, sosyal duygusal ve düşünsel kapasitelerin oluşması için sağlam temeller atmayı hedefler.
Eğitimlerle ilgili detaylı detaylı bilgi için:
http://www.floortimeistanbul.com/egitim-programlari.php
Bu konuda Türkçe kaynak için:
5-Nöroplay
NöroPLAY, 12-42 aylık çocuklar için geliştirilmiş otizm erken müdahale programıdır. Ebeveyn-çocuk etkileşimini baz alan yoğunlaştırılmış oyun terapisi sürecidir. NöroPLAY erken müdahale yönteminde çocuğun doğal ortamı olan evi göz önünde bulundurulur. Çocuklarda saptanan sosyal bozuklukların ev ortamında şekillenen sosyal oyun ile iyileştirilmesi amaçlanır. Otizm bulgusu olan çocuklarda bu bulgular daha çok bozulmuş oyun ve gecikmiş konuşma şeklinde ortaya çıkar. Ayrıca bu çocuklarda anlamsız davranışlar da ortaya çıkabilmektedir. Bu durumun başlıca sebepleri olarak nörolojik ve genetik faktörlerin etkisinden bahsedebiliriz. Otizm gelişimini destekleyen unsurlar ise çoğu kez sosyal izolasyona maruz kalma, tek başına oyun oynama ve erken dönemde yoğun ekran maruziyeti olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocukların yaşları ilerledikçe otizm bulgularından sıyrılmalarının da zorlaştığı görülmektedir.
Detaylı bilgi için:
Bu konuda Türkçe kaynak için:
Aşağıdaki videolarımı da izleyebilirsiniz:
Ayrıca ben de Ankara’da ‘Berat Çelik Gelişimsel Destek Akademisi’ olarak danışmanlık ve eğitim hizmetleri veriyorum. Randevu almak için aşağıdaki numarayı arayabilirsiniz:
05058210515
Saygılar.
